PKN
Welkom op de website van de Protestantse Gemeente 'De Graankorrel'
  Home Gastenboek   Over ons Contact Bloemengroet Overdenking   Meer overdenkingen In memoriam   Kerkdiensten Agendapagina Kerkblad KSSK Kerkenraad   Diaconie   Collecten Spaaractie Zending Geldzaken Privacyverklaring   ANBI   Historie Kerkgebouw Verhuur Protestants pionieren De Dillewijn
 
Oudejaarsavond 2014 Oudejaarsavond 2014
Meditatie n.a.v. Openbaring 21, 1-6b
1. Tot in de jaren zestig van de vorige eeuw werd in heel wat protestantse gezinnen het oude jaar uitgeluid met het lezen van psalm 90 en het uitspreken van een gebed door het gezinshoofd. Als er niet goed getimed was, werd dat ritueel verstoord door de twaalf slagen van de klok en de eerste knallen van vuurwerk.
Niet alleen in het huisgezin, ook in de kerk kreeg de oudejaarsavond een grote betekenis. Dat juist onder Bijbelvaste protestanten oudejaarsavond zo’n godsdienstige invulling kreeg, is nogal merkwaardig. Nieuwjaar wás nog wat, bijbels gezien: 1 januari geldt als het ‘octaaf’ van Kerst: de achtste dag, waarop Jezus besneden werd en zijn naam kreeg. Oudejaar was religieus betekenisloos.
Begin negentiende eeuw veranderde dat, en die omslag is vrij nauwkeurig te dateren. In juli 1817 sprak de Algemeene Christelijke Synode der Hervormde Kerk in het Koninkrijk der Nederlanden een wens uit. Graag zou ze zien dat voortaan het oudejaar ‘met een plegtig dankuur’ in de godshuizen werd afgesloten. De aanbeveling sloeg aan, en het tot dan toe heidense oudejaar werd grondig ‘gekerstend’. Tot diep in de vorige eeuw was, vooral voor hervormden, de dienst op oudejaarsavond de belangrijkste van het jaar – in status vergelijkbaar met – later – de kerstnacht. Ook al kwam je nooit in de kerk, op 31 december ging je wél. Je kon het jaar niet uit zonder bede in de kerk.
Bovendien vond in die oudejaarsdienst de gedachtenis plaats van de in dat kalenderjaar overleden gemeenteleden. En de dominee werd toegezongen: Dat ’s Heren zegen op u daal. Kom daar nog eens om! Gelukkig hoeven we voor dat laatste niet meer te komen.
Er is wel gezegd dat het ritueel van de oudejaarsavonddienst onder andere werd uitgehold toen Wim Kan ook het protestantse volksdeel in zijn greep kreeg. Dat vind ik een weinig geestige analyse. Daar zijn meer ándere dingen over te zeggen, maar daar gaat het nu niet om.

2. De invoering van de oudejaarsviering zou beïnvloed zijn door de Romantiek met haar ‘vergankelijkheidgedachte’. Zijn wij – hier bijeen – dan zulke romantische mensen? Ik geloof niet dat het één direct met het ander te maken heeft.
In het jaaroverzicht op de televisie, eergisteravond, was er ook aandacht voor een aantal overleden bekende mensen in het afgelopen kalenderjaar. Ik weet niet hoe het u vergaat, maar dat doet behoorlijk veel met me. Je ziet de leeftijden van die mensen, je weet van je eigen leeftijd, en het rekensommetje is gauw gemaakt: bij leven en welzijn heb je menselijkerwijs nog ongeveer zoveel jaren. En als je dat aantal terug projecteert in je leven, dan word je je bewust hoe kort dat is. Kortom, je beseft dan weer heel nadrukkelijk je eigen tijdelijkheid. Ik vind dat nog steeds dé grote levensopgave om daarmee vrede te vinden. Zijn ten diepste niet alle godsdiensten opgekomen uit de worsteling van ons mensen om een antwoord te krijgen op die grote vraag van onze begrensdheid in de tijd? Hoe verhoudt onze tijd zich tot Gods tijd die eeuwigheid is?

3. Of je wilt of niet, het naderen van de jaarwisseling brengt je tot mijmeren over de tijd, ook over je eigen levenstijd. Wat voor licht valt daarop vanuit je geloof?
In het gelezen gedeelte uit het slot van het Bijbelboek Openbaring horen we dat God beleden wordt als de alfa en de omega, als het begin en het einde. Of, zoals lied 513 zingt: God staat aan het begin en Hij komt aan het einde. Onze tijd, zo mogen we geloven, is ingebed in Gods tijd die eeuwigheid is.
In psalm 31 klinkt: Mijn tijden zijn in Uw hand? Wat betuigen die woorden? Willen die zeggen dat de tijdstippen van ons leven van eeuwigheid her, van ver vóór onze geboorte, zijn vastgelegd? Dat er een macht is, die alles al van tevoren voor ieder mens afzonderlijk heeft bedacht: jij leeft 85 jaar, jij 3 dagen. Wordt zo’n geloof hier onder woorden gebracht? Het doet mensen zeggen, als er iets ergs gebeurt: ’t Was blijkbaar zijn/haar tijd; de mens wikt, God beschikt.
Of wijzen die woorden in een andere richting? Mijn tijden zijn in uw hand … tijden, staat er, tijd in meervoud. Tijd niet als één onwrikbaar geheel, massief als een blok beton. Maar tijden, als een aaneenschakeling van de ene tijd aan weer een andere tijd. Zoals het Bijbelboek Prediker zegt: Er is een tijd van vreugde, een tijd van verdriet. Een tijd om te huilen, een tijd om te lachen. Een tijd van opbouwen, een tijd van soms ook weer afbreken. Tijden van ups, tijden van downs. En al die tijden sámen: in Gods hand. Ook mijn tijden. Ook de tijd van ooit gezondheid en dan de tijd van zorg daarover.

4. De dichter van Psalm 31 weet er alles van. Wat er precies aan de hand is, is onduidelijk. Maar dat de nood groot is … zoveel is wel duidelijk. De beelden van het net, waarin hij zich gevangen voelt, en van zijn leven als gebroken vaatwerk, spreken voor zich. Omringd door zijn vijanden voelt hij zich …, misschien niet in letterlijke zin, maar als personificaties van het kwaad, dat zich in allerlei vormen kan voordoen: een bedreigende ziekte, het gemis van een dierbare, onrecht, roddel … of vul zelf maar in.
Er wordt niet gezegd: Dat overkomt me van Godswege. Wél: Er is een hand waarin al die tijden worden vastgehouden, samengehouden. De hand van de Eeuwige, geprezen zij de Naam.
Dat staat haaks op een blind geloof in een soort fataal, verlammend noodlot. Het vertrouwen in de hand, die jou vasthoudt door alle tijden van je leven heen, kan ruimte scheppen om toch vol te houden. Om zelfs, zoals de dichter aan het einde van de psalm, tegen ánderen te zeggen: Weest sterk, gij allen die hoopt op de Eeuwige. Hopen? Dat is, zei iemand eens, in alle donker een heel klein kiertje openhouden naar het licht.

5. Mij zijn die woorden lief van de bemoediging aan het begin van onze kerkdiensten: God die trouw houdt tot in eeuwigheid en niet loslaat de werken van zijn handen. Anders in geloof uitgedrukt: God die er al was vóórdat wij er waren, die er is en er bij is als wij er zijn, die er nog zal zijn als wij er niet meer zullen zijn. Die God van de alfa en de omega, van het begin en van het einde.
In oude kerken kun je dat geloof tot in je vezels ervaren: dit Godshuis was er al toen ik er nog niet was, is er als ik er ben, en zal er nog zijn als ik er niet meer ben. Verder kun je er het beste over zingen – in gedichten op muziek ons aangereikt.
Voor mij hoeft het niet méér te zijn dan dat. Dat mag ook het laatste zijn wat over ons leven – wat mij betreft – gebeden en uitgesproken kan worden: God, ontferm U over dit mensenkind!, én: In Gods trouwe liefde voor eeuwig geborgen.

6. Wij kennen de eeuwigheid niet, wij kennen slechts de tijd. De eeuwigheid hoort bij God, de tijd bij ons mensen. Maar, zoals wij geloven in een verbond van God met mensen, zo mogen we toch ook hopen op een verbondenheid van Gods eeuwigheid met onze tijd!
Het Bijbelboek Prediker getuigt daar op een eigen wijze van. Wij zijn bedoeld om te leven in tijd die zo voorbijgaand is, mensen van de dag – met alle tranen van dien; tegelijk zijn wij bestemd voor Gods eeuwigheid: Hij heeft de ééuw in de harten van mensen gelegd – met alle lachen van dien. Want de grootste genade, dus de grootste gein, is dat onze tijd in Gods eeuwigheid is geborgen. Prediker zegt: Wat is, was er reeds lang, en wat zal zijn, is reeds lang geweest; en God zoekt weer op, wat voorbijgegaan is.
Wij zijn dus door goede machten trouw en stil omgeven. Daarom willen we behoed en getroost met God en met elkaar ingaan in het nieuwe jaar.
Amen
ds. Reinier Beltman
terug
 
 

Eredienst met viering Heilig Avondmaal
datum en tijdstip 24-03-2024 om 10.00 uur
meer details

Kerkenraadsvergadering
datum en tijdstip 25-03-2024 om 19.30 uur
meer details

Goede Vrijdag
datum en tijdstip 29-03-2024 om 19.30 uur
meer details

Viering Pasen
datum en tijdstip 31-03-2024 om 10.00 uur
meer details

 
Geschiedenis van Geref. ’s-Graveland
meer
 
Het begint met contact
Klik hier voor informatie over de Pioniersgroep Wijdemeren en de activiteiten.
 
 
  Protestantsekerk.net is een samenwerking tussen de dienstenorganisatie van de Protestantse Kerk in Nederland en Human Content Mediaproducties B.V.