|
|
|
|
|
Herinneringen aan gereformeerd ’s-Graveland en Kortenhoef in de jaren 1946-1950 (dl. III)
Herinneringen aan gereformeerd ’s-Graveland en Kortenhoef in de jaren 1946-1950 (dl. III)
Naar het oosten - Leeuwenlaan
Ook ontwaar ik het oude postkantoor met daar vlak naast het stenen muurtje met bankje. Een geparkeerde motorfiets dient als decor voor het maken van opnamen door een beroepsfotograaf.
Henk Grims (voorop) en Frans Grims
Naar het zuiden - Zuidereinde
Vrijwel aan het begin van het Zuidereinde aan de rechterkant staat de winkel in ‘Koloniale Waren’, een kruidenierswinkel van de gebroeders (Kareltje) Boeschoten. Op een dag breekt er brand uit en wordt het pand met rieten dak volledig in de as gelegd. Er staan in de winkel uit de oorlog overgebleven grote Engelse blikken met noodrantsoenen er nog in. Door de intense hitte ontstaat in de blikken een gigantische druk, de deksels knallen eraf en zo worden ze met grote kracht door de gaten in het dak naar buiten geslingerd. Op afstand sta ik met open mond naar deze uitslaande brand te kijken, zo’n geweldige fik heb ik van mijn leven niet meer meegemaakt.
Rechts staan de wasserijen: Grotendorst, Reijmerink, Smallenburg, Hafkamp en Smeerdijk. Uit een zijmuur van één ervan steekt een pijp, waaruit overtollige warme stoom ontsnapt. Samen met Jan Piening bouw ik er in de winter uit houtafval en zeil een knus en warm speelhutje overheen, zo is de eerste hangplek geboren.
Links bij Trompenburg, in een aantal hoge bomen, nestelt een kolonie aalscholvers. Ze maken veel lawaai, de bomen zijn kaal en geheel besmeurd met hun uitwerpselen.
Ook aan de linkerkant staat naast het huis van vishandel Piening, een schuurtje van brandbaar materiaal en in de tuin een grote badkuip met water voor het spoelen van de vis. Jantje Piening en ik zitten met lucifers te spelen, wat bijna rampzalig afloopt, want het materiaal in het schuurtje begint te branden. Juist op dat moment fietst vader Grims voorbij, die snel de vader van Jantje te hulp schiet. Met emmers water uit de badkuip weten zij samen de vlammen net op tijd te doven. Jan krijgt van zijn pa, meer van de schrik dan uit boosheid, een flink pak voor zijn broek, en ik word na een vermanende toespraak van mijn vader, naar huis gestuurd.
Na dit alles kruip ik weer uit de huid van Fransje en loop, na een laatste blik om mij heen, terug naar mijn auto.
Regelmatig klinkt er muziek in huize Grims, als mijn moeder achter het fraaie harmonium van het merk Lindholm haar zangoefeningen doet, de ene toonladder na de andere. Ik krijg, net als mijn oudste broer op het kerkorgel, al jong van de heer Willemsen bij ons thuis orgelles op het harmonium, maar speel daarna liever nog even samen met mijn leermeester voor ons huis op straat een partijtje voetbal - daar kun je met het huidige drukke verkeer niet meer mee aankomen.
Ik rijd om de volgende reden voor mijn afspraak met de kerkarchivarissen Truus en Gert Leene, naar de Gereformeerde Kerk.
Zo’n 65 jaar geleden heeft mijn oudste broer Co Grims in een muziekboek met de titel ‘Allerlei voor harmonium (orgel) deel II’ een notitie in potlood gemaakt. Zittend achter de speeltafel van het orgel van de Gereformeerde Kerk van ’s‑Graveland, heeft hij alle namen van de registers van het pneumatisch orgel opgeschreven. Rond die tijd kreeg hij - als 17‑jarige - zijn allereerste aanstelling als kerkorganist.
Co Grims
Het muziekboek is na zijn overlijden in 1990 in mijn bezit gekomen. Deze notitie heeft onlangs mijn nieuwsgierigheid gewekt. Maar eerst wil ik graag, om dit niet te vergeten, de archivarissen Truus en Gert Leene hartelijk bedanken voor de gastvrije wijze - ook met thee en Jan Hagel - waarop zij mij hebben ontvangen, om samen met hen op zoek te gaan naar sporen van de familie Grims.
Graag wilde ik ook de kerkruimte, waarin ik sinds 1950 niet meer geweest was, binnenlopen en zo mogelijk ook even op de orgelbank gaan zitten en een stukje muziek uit genoemd muziekboek spelen. Het eerste is met behulp van Gert Leene wel gebeurd, het laatste - al werkte de Vlizotrap niet erg mee - heeft niet helemaal zo mogen zijn. Ik heb nog wel bij het orgel gestaan, maar de speeltafel zat op slot.
Ikzelf ben, met mijn broer Co als grote animator, in december 1960 in Leiderdorp organist geworden.
Mag ik afsluiten met het vertellen van een unieke en bijzondere gebeurtenis, die in dit kerkgebouw in de hete augustusmaand van het jaar 1947 plaatsvond?
Ik las in het boekje Honderdvijftig jaar Gereformeerde Kerk dat de koster jaren eerder uit voorzorg achter in de kerkzaal een te ontsluiten venster had aangebracht. Dit diende als vluchtroute voor de jonge mannen, in geval een op zondag in de oorlogsjaren mogelijk door de Duitsers uit te voeren razzia. Zou ik het hierna over hetzelfde raam hebben? Op een zomerse zondag belooft het een warme dag te worden. Uit voorzorg heeft de koster voor de aanvang van de dienst alvast een raam opengezet. Die zondag heeft mijn broer Co dienst als organist. Bij aanvang van de dienst vliegt er een vogel door het geopende venster naar binnen. De aandacht van de aanwezigen is nu afwisselend verdeeld tussen de voorganger en het onrustig heen en weer vliegen van het vogeltje, dat opeens op één van de pijpen van het orgel gaat zitten. De spanning bij de kerkgangers is haast voelbaar, wat zal er gaan gebeuren? En jawel, het noodlot slaat toe en het diertje tuimelt al gauw in de pijp naar beneden en kan er niet meer uit. Tijdens het verdere verloop van de dienst blijft het onder in de pijp onrustig en hoorbaar fladderen, met vlak bij zich een nerveuze jonge organist. Na de dienst ga ik naar mijn broer toe en help ik hem om de pijp uit het orgel te tillen. We brengen hem naar beneden en naar buiten, waar we de pijp op zijn kop zetten, en na een beetje schudden glijdt de vogel naar beneden en verdwijnt als een speer in het bos bij de kerk. Tijdens het vertellen hiervan aan de familie Leene, kijk ik naar buiten en zie dit gebeuren opnieuw geprojecteerd op mijn netvlies.
In 1950 kan mijn vader in Leiden een prachtige promotie maken - mijn moeder is intussen niet meer werkzaam bij de NCRV - met tot gevolg, dat wij op 15 oktober 1950 uit de Gereformeerde Kerk van ’s‑Graveland worden uitgeschreven.
Bij de verhuizing mogen de bijenkasten niet mee naar Leiderdorp, maar wel op het erf van boerderij Brambergen geplaatst worden. Collega Jan Schaap zal dan de verdere zorg hiervoor van ons overnemen.
En hoe is het met het zingen van mijn moeder verder gegaan ?
Op precies dezelfde manier als in ‘s‑Graveland worden op straat bijeenkomsten gehouden, met mijn moeder als soliste, met gebruik van een vrachtwagentje.
Rie Grims-Strootman kreeg door haar vele optredens, met koren en organisten van naam, zowel in Leiden en omgeving, als elders in het land, grote naamsbekendheid. Zij heeft het zingen - haar stemgeluid bleef onveranderd optimaal - tot op hoge leeftijd mogen doen. Ook mijn broer Co en ik hebben haar vaak als organist mogen begeleiden.
Wat mijzelf betreft komt er, als enig overgebleven lid van het gezin Grims, op 31 december 2013 om gezondheidsredenen een eind aan de periode 53 jaar organist in Leiderdorp. Op zondag 29 december speel ik mijn laatste dienst, en wel op het Van Vulpen orgel in de Scheppingskerk.
Waar in de vaart der volkeren in een groot deel van Kortenhoef met de groei van de bevolking heel veel is veranderd, kom ik in de bijlage van Trouw van zaterdag 16 november 2013 toch een artikel over het moeras- en plassengebied bij het Oppad tegen met de aanhef: “Het mooiste Nederland - Kortenhoef en Oud Loosdrecht”, en geef de schrijver Joop Bouma eens ongelijk.
In ’s‑Graveland is gelukkig nog heel veel bij het oude. Laten we daar zuinig op zijn.
Met ongelooflijk veel genoegen heb ik al mijn belevenissen mogen verwoorden.
Tenslotte wil ik een ieder bedanken die de moeite heeft genomen dit verhaal te lezen, mogelijk trof u herkenningspunten aan. Van 1946 tot 1950, een belangrijke periode uit mijn jeugd, heb ik in een onvergetelijk fijne omgeving mogen doorbrengen’.
Leiderdorp, december 2013.
Met vriendengroet,
Frans Grims.
| | terug
|
| |
|
|
|
Bethlehemkerk
Kijk hier naar de diensten in de Bethlehemkerk (kerkdienstgemist.nl).
|
|
|
Afscheid 'de Graankorrel'
Beluister hier de rondgang door de kerk met woorden van afscheid.
Klik hier voor de Orde van Dienst.
Klik hier voor de afscheidspreek van ds. Annemieke Parmentier.
Klik hier om de gehele dienst te beluisteren.
|
|
|
Geschiedenis van Geref. ’s-Graveland
meer
|
|
|
|
