PKN
Welkom op de website van de Protestantse Gemeente 'De Graankorrel'
  Home Gastenboek   Over ons Contact Bloemengroet Overdenking   Meer overdenkingen In memoriam   Kerkdiensten Agendapagina Kerkblad KSSK Kerkenraad   Diaconie   Collecten Spaaractie Zending Geldzaken Privacyverklaring   ANBI   Historie Kerkgebouw Verhuur Protestants pionieren De Dillewijn
 
Verzoening … een onmogelijke mogelijkheid? Verzoening … een onmogelijke mogelijkheid?
In deze weken naar Pasen, de Veertigdagentijd of de Lijdenstijd, speelt het woord ‘verzoening’ een voorname rol.
‘Verzoening’ is zelfs het hart van de klassieke geloofsleer als het om de betekenis gaat van Jezus’ lijden en sterven. Het meest bekend is de kerkvader Anselmus van Canterbury (1033-1109) met zijn geschrift Waarom God mens werd, samen te vatten als ‘verzoening door genoegdoening’.
Het verwonderde me dat in ons vorige Liedboek uit 1973 maar tien liederen staan die zingen over verzoenen en verzoening. De meeste daarvan staan wel in de rubrieken Tijd voor Pasen en Paastijd. Duidt dat toch geringe aantal liederen er op dat verzoening tussen God en mensen een moeilijk te verwoorden geheim is?
En verzoening tussen mensen?
 
Soms zijn er momenten dat je extra beseft hoe ingewikkeld het leven kan zijn. Je leeft je eigen leven, met alles wat daarin gebeurt, met alle ervaringen die je elke dag weer opdoet. En een ander leeft zijn of haar eigen leven.
Soms opeens besef je hoe ingewikkeld dat eigenlijk is. Ik bedoel: hoe makkelijk het kan gebeuren dat je tegenover elkaar komt te staan, dat je elkaar niet begrijpt, dat je een vreemde bent voor elkaar.
 
Ik zal u vertellen hoe ik tot deze overpeinzingen kom. Ze worden opgeroepen door de huidige aandacht voor de musical De tweeling naar het boek van Tessa van Loo. Ik heb die musical niet gezien maar wel het boek gelezen – en met het oog op dit stukje hérlezen, en ook de film erover gezien. Misschien kent u het boek, de film, of hebt u de musical bezocht.
Het gaat over het leven van twee zusjes, die op hun zesde jaar, na het overlijden van hun ouders, elk door een ander deel van de familie in huis worden opgenomen. De één blijft in Duitsland, de ander gaat mee naar Nederland.
Het is het begin van de jaren dertig. In Duitsland begint Hitler zijn opmars, in Nederland is het crisistijd.
Het boek flitst heen en weer, van het ene leven naar het andere. En je leeft met beide levens mee. De Duitse vrouw, Anna, heeft een zwaar leven, krijgt weinig of geen liefde, tot ze een Oostenrijkse soldaat ontmoet. Voor het eerst sinds haar kinderjaren wordt ze liefgehad. Totdat hij, bijna aan het eind van de oorlog, als SS-er, door een onnozele granaat om het leven komt.
De ander, Lotte, wordt liefdevol opgevangen in een nieuw ouderlijk huis. Ook zij zal ervaren wat de oorlog betekent. Haar vriend – een Joodse jongen – die zomaar verdwijnt en nooit meer terugkomt… De jarenlange spanning van onderduikers in huis… Ook zien wat het betekent als iemand verraden wordt…
Bij toeval ontmoeten de zusters elkaar, inmiddels zeventig jaar, in een kuuroord in België. Vervreemding ten top. Een hele wereld – een wereldoorlog – moet worden overbrugd. En dat wil maar niet lukken.
‘Begrijp je dan niet hoe moeilijk mijn leven was?’ schreeuwt Anna bijna. Ze smeekt haar zuster om enig begrip. Maar Lotte kan het niet opbrengen. Voor haar staat haar zuster symbool voor alles waar ze een felle haat voor heeft opgebouwd.
Wat ik het treffende vind in het boek en in de film, is dat je steeds weer in het andere leven betrokken wordt. Je gaat heen en weer, van de één naar de ander. En je begrijpt het zo goed, het onbegrip van de één voor de ander. Anna die vindt dat Lotte het uiteindelijk toch makkelijk heeft gehad, Lotte die allergisch is voor elk verdedigend woord van Anna.
Je beseft hoe onvoorstelbaar moeilijk het soms kan zijn om over eigen pijn en verdriet heen te stappen en de ander te zien, met haar, met zijn verhaal, ook van pijn en verdriet.
Ik weet van therapievormen waar juist dat wordt geprobeerd. Ga maar eens aan de andere kant staan, en vertel het verhaal van de ander, als was het jouw verhaal. Dan kán er opeens iets gebeuren…
In De tweeling van Tessa van Loo komt het niet goed. De verzoening waarop je hoopt, blijft uit, wordt onmogelijk omdat Anna plotseling sterft, midden in haar kuur.
Lotte is radeloos. Heeft ze het niet kunnen opbrengen te zeggen: Ik begrijp het. Nee, ze heeft het niet gekund.
Zo moeilijk kunnen de dingen in het leven zijn, dat je het niet kunt.
Na het boek en de film dacht ik: het lijkt wel zo’n gelijkenis zoals Jezus die vertelde. Zo’n verhaal dat je op z’n minst onrustig maakt.
 
Dat verzoening toch mogelijk is, dat gedane zaken toch een keer kunnen nemen, is een ongelofelijk bericht. Het staat dan ook niet toevallig in de geloofsbelijdenis: ik gelóóf de vergeving der zonden. Waarmee gezegd wordt dat verzoening eigenlijk niet in onze werkelijkheid thuis hoort. Dat merk je ook dagelijks, daarvan getuigt De tweeling van Tessa van Loo.
Maar het schijnt wel thuis te horen in de werkelijkheid van God. Een werkelijkheid die oplichtte waar Jezus zijn voeten zette, én die oplicht waar mensen de kunst van de verzoening van Hem afkijken.
Wie weet komen we dat geheim van de verzoening op het spoor in deze tijd vóór Pasen – en straks in de Paastijd.
ds. Reinier Beltman
terug
 
 
Bethlehemkerk
Kijk hier naar de diensten in de Bethlehemkerk (kerkdienstgemist.nl).
 
Afscheid 'de Graankorrel'
Beluister hier de rondgang door de kerk met woorden van afscheid.

Klik hier voor de Orde van Dienst.

Klik hier voor de afscheidspreek van ds. Annemieke Parmentier.

Klik hier om de gehele dienst te beluisteren.
 
Geschiedenis van Geref. ’s-Graveland
meer
 
 
  Protestantsekerk.net is een samenwerking tussen de dienstenorganisatie van de Protestantse Kerk in Nederland en Human Content Mediaproducties B.V.